حضرت عباس بن علی (ع)، مشهور به ابوالفضل و قمر بنی‌هاشم، پسر علی بن ابی‌طالب (ع) و ام‌البنین (س) و برادر کوچک‌تر حسین بن علی (ع) است. شهرت و محبوبیت او نزد مسلمانان به ویژه شیعیان بیشتر به خاطر شجاعت و همچنین وفاداریش نسبت به حسین بن علی در نبرد کربلا می‌باشد. در دهم محرم (عاشورا) به گونه‌ای قهرمانانه و با شجاعتی مثال زدنی، در زمانی که برای آوردن آب رفته بود، شهادت رسید.
در مورد جایگاه معنوی حضرت عباس (ع) بحث‌های متفاوتی مطرح بوده. یکی از این موارد بحث عدم درک کامل ایشان توسط برخی علمای ظاهر است که در کتاب «سیری در تاریخ پیامبر اکرم» اثر آیت الله سید محمد محسن حسینی طهرانی آمده است.
در جلد دوم کتاب «سیری در تاریخ پیامبر اکرم» میخوانیم:
سال گذشته عرض کردم که مرحوم محدّث نوری کتابی به نام نفس الرّحمن فی فضائل سلمان نوشته است و در این کتاب، خود را در مقام ملاک‌گیری و قضاوت دستگاه آفرینش قرار داده است و انگار از آن عالم بالا بر تمام این خلایق مسلّط است، و می‌گوید: «بعد از ائمّه علیهم السّلام، هیچ‌کس به مقام و رتبۀ سلمان نمی‌رسد.»
جناب محدّث نوری، شما که چند کتاب خوانده اید و هنوز در مرحلۀ اثبات مانده اید، خیال می کنید مسئله تمام است؟! شما مگر به ثبوت قضیّه رسیده اید؟! شما مگر از باطن حضرت ابوالفضل العبّاس خبر دارید که آمده اید این مطالب نسنجیده را گفتید؟ شما مگر از آنچه که در دل علیٌّ الأکبر می گذرد، اطّلاع دارید که آمدید این حرف های ناصواب را بیان کردید؟! بعد متوجّه شدیم: عجب، امثال ایشان فعلاً هم وجود دارند! همین آقایی که این کتاب را نوشته است، گفته است: «بعد از معصومین، هیچ کسی مانند فلانی نیامده است!»
اینها می آیند در دستگاه امام حسین تصرّف می کنند! آخر چه کسی به شما اجازه داده است که راجع به حضرت ابوالفضل و حضرت علی اکبر و… قضاوت کنید؟! در روز قیامت باید جواب بدهید!
حضرت سیّدالشّهدا راجع به حضرت ابوالفضل می فرماید: «الآنَ إنکَسَرَ ظَهری؛ ای برادر، الآن کمرم شکست!» یعنی اتّکای حضرت سیّدالشّهدا در عاشورا به حضرت ابوالفضل بود!
امام سجّاد علیه السّلام می‌فرماید: إنّ لِعمِّیَ العبّاسِ عندَ اللهِ منزلةٌ یَغبِطهُ بها جمیعُ الشّهداءِ من الأوّلینَ و الآخِرینَ؛ «تمام شهدای اوّلین و آخرین، به منزلت و مقام عموی من غبطه می‌خورند!»
آن‌وقت می‌گویند: «بعد از امام معصوم، کسی مانند فلان کس و فلان کس نیامده است!»